çizim örnekleri 3d ve autocad, Lecture notes of Engineering

Download çizim örnekleri 3d ve autocad and more Lecture notes Engineering in PDF only on Docsity!

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ

İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

Mühendislik Çizimi

Ders Notları

Hazırlayan

Doç. Dr. Şevket ATEŞ

1. BÖLÜM

Mühendislik Çiziminde Kullanılan Araç

ve Gereçler

1.1. Giriş

1.2. Mühendislik Çiziminde Kullanılan Araç ve Gereçler

1. Bölüm: Mühendislik Çiziminde Kullanılan Araç ve Gereçler | 3

1.2. Mühendislik Çiziminde Kullanılan Araç ve Gereçler

 Çizim Tablaları

Ahşaptan veya plastik maddeden yapılan dörtgen boyutlu çizim tablalarıdır. Ahşaptan olanların kenarından T cetveli kullanılır. Plastik olanlarda ise kendi cetveli bir yuva içinde kayar.

 Çizim Masası

Ayakları üzerine oturan çizim yüzeyleridir. Büyük boyutludurlar. Bu masalarda kolay ve çabuk çizim yapılabilme imkânı vardır. Resim kâğıtlarımızı bağlayarak çizim yapabileceğimiz araçlardır. Resim masaları yüksekliği 80 cm, boyutları ise tam resim kâğıdı olarak isimlendirilen ve 100x70 ölçülerindeki resim kâğıtlarını bağlayarak çalışabileceğimiz 120x80 veya 130x80 ölçülerindedir. Masa tablası sabit veya hareketli olabileceği gibi sabit tablalar yatay veya açılı olabilir. Ayrıca üniversal resim masası denilen tablası dike yakın açıda olan resim masaları da vardır. Gelişmiş resim masalarında masanın her noktasına hareket etme özelliğinde çizim araçları vardır.

 T Cetveli

Başlık ve gövde olmak üzere iki bölümden oluşan T şeklinde özel bir cetveldir. Başlık parçası tek veya çift olabilir. Çift başlıklı T cetvellerinde gövde iki başlığın arasında kalacak şekilde bağlı olup başlık parçalarından biri gövdeye sabit olacak şekilde diğeri de hareket edecek özellikte bağlanmıştır. Tek başlıklı T cetvellerinde ise başlık sabittir. Başlık parçasına üstten bağlanmış olan gövde ise kullanılacak resim kâğıdına göre çeşitli boylarda olabilir. Ortalama boyları ise 65–70 cm’dir.

1. Bölüm: Mühendislik Çiziminde Kullanılan Araç ve Gereçler | 4

 Gönyeler

30 , 45, 60 ve 90 derece açılarda çizim yapmaya yarayan 45'lik (45– 45 –90 açılarında) ve 60'lık (30– 60 – 90 açılarında) olmak üzere iki gönye vardır. Ağaç ve plastik yapılı bu gönyelerle T cetveli ile birlikte yan yana veya üst üste getirilerek söz konusu temel açıların dışında değişik açılarda çizim de yapılabilir.

 İletkiler

İletkiler (açıölçerler) ise yarım daire şeklindeki yapıları ve açı bölmeleri ile 0–180 derece arasında herhangi bir açının belirlenmesinde kullanılırlar.

 Pistole takımı

Pistole takımı adı verilen eğri cetveller ise değişik merkezli yay ve eğri çizimlerine yarayan özel şekilli cetvellerdir.

1. Bölüm: Mühendislik Çiziminde Kullanılan Araç ve Gereçler | 6

 Pergel takımı

Dairesel çizimlerin ve yay çizimlerinin yapıldığı, duyarlı ölçü alma ve taşıma işlemlerinin yapıldığı mafsallı, mafsalları hareket edebilen araçlardır. Kurşun kalem ile veya mürekkepli çizimler yapılabilir. Bazı eklentilerle çizilen daire veya yay çapı arttırılabilir.

 Silgi (Temizleme) araçları

Silgi basit görülse de mühendislik çiziminde (teknik resimde) oldukça önemlidir. Çizim fazlalıklarının silinmesinde kullanılan silginin düzgün silmesi ve karalama yapmaması gerekir. Kalemtıraş ise kalemlerin açılmasında ve sivriltilmesinde kullanılır. Kalemtıraşın da kalem ucunu kırmayacak kalitede olması gerekir.

 Rapido takımları

Rapido takımları mürekkepli çizim yapmak amacıyla geliştirilmiş resim kalemleridir. Uçları, 0.1–1.2 mm kalınlığında olup genellikle Aydınger kağıdına çizim yapmakta kullanılırlar.

 Yazı ve rakam şablonları

Çizilen iş resimlerinde yazı ile ifade edilen yerlerde norm yazı ve rakam yazmada kullanılan özel cetvellerdir.

 Resim kâğıtları

İş resimlerinin çizilmesinde kullanılan kullanım amacına göre değişik özelliklerde olan kâğıtlardır.

1. Bölüm: Mühendislik Çiziminde Kullanılan Araç ve Gereçler | 7

 Fırça, raptiye ve bantlar

Fırçalar çizim esnasında silgi artıklarının yüzeyden temizlenmesine ve temizlenirken kâğıdın kirlenmemesi için kullanılan araçlardır. Raptiye ve bantlar ise resim kâğıtlarını masaya sabitlemeye yarayan gereçlerdir.

 Aydınger kâğıdı

Rapido ile çizim yapmaya elverişli, saydam, kırılgan ve kazınabilir özellikte bir resim kâğıdıdır. Resim çoğaltmaya elverişlidir. Detay resimlerinde kullanılır. Piyasada genellikle 60 cm ve 90 cm. genişliğinde ve 50 metre uzunluğunda rulolar halinde bulunur. Katlandığında kat yerinden kırılır.

 Ozalit kâğıdı

Aydınger kâğıdına çizilmiş detay resimlerini çoğaltmak amacı ile kullanılan özel resim kâğıtlarıdır. Işıktan bozulan bir yapıya sahiptir. Bu sebeple ışıktan koruyucu yalıtkan kâğıtlarla sarılarak korunur.

 T cetveli ve gönyelerin kullanımı

T cetvelleri resim masasının yan kenarına başlık parçası dayanarak yatay çizimlerin yapıldığı araçlardır. Gerekli durumlarda masanın ön kenarına dayanarak dikey çizimler de yapılabilir. Ancak asıl yeri masanın yan kenarıdır. Dikey ve açılı çizimlerde T cetvelinin gövdesine dayanan gönyeler yardımı ile yapılır.

 Standart resim yaprağı (forması) ölçüleri

Resim yapraklarının ebatları TS 88’e göre standart hale getirilmiştir. En büyük standart resim kâğıdının alanı 1 m^2 ’dir ve A0 olarak adlandırılır. Dikdörtgen şeklindeki A0 resim kâğıdının eni x, boyu ise y ile

ifade edilirse; x.y= 1 m^2 dir. Resim kâğıdının eni ile boyu arasındaki oran ise y  2.x’dir. Buna göre A

resim kâğıdında x= 841 mm, y=1189 mm’dir.

1. Bölüm: Mühendislik Çiziminde Kullanılan Araç ve Gereçler | 9

A Dizisi Formaları Kesilmiş kâğıt boyutu (mm) Çerçeve boyutu (mm) A0 841 x 1189 831 x 1164

A1 594 x 841 584 x 816 A2 420 x 594 410 x 569

A3 297 x 420 287 x 395 A4 210 x 297 190 x 287

A

395 420

(^20 )

287297

5

5

Yazı alanı

1. Bölüm: Mühendislik Çiziminde Kullanılan Araç ve Gereçler | 10

20 40 20 40 5 5

5

5

10

10

10

10

20

Kağıt kenarı

Çerçeve

Çiz. No 1 Çizen

Ölçek Öğr. No

Y.Yıl

Tarih

MÜHENDİSLİK

ÇİZİMİ

ÇİZGİ

ÇALIŞMASI

KTÜ

İNŞAAT MÜH. BÖL.

Çizim No

Ölçek

1/

1 Çizen

Öğr. No

Yarıyıl

Tarih

Yazı Alanı (Antet)

2. Bölüm: Çizgiler | 12

2 .1. Giriş

Mühendislik çizimi (teknik resim), belirli çeşit ve kalınlıktaki çizgilerin kullanılması ile gerçekleştirilir. Ülkemizde çizgiler, kurallar ve çizgilerin genel kullanım yerleri standart haline getirilmiştir. Bu standartların amacı teknik resimlerin düzenlenmesinde çizgi bakımından birliği sağlamaktır.

2.2. Çizgi Tipleri ve Uygulamaları

Doğru ve eğri şeklinde, kesik veya sürekli herhangi bir şekildeki bir başlangıç noktasını bir bitiş (son) noktası ile birleştiren, uzunluğu ise genişliğinin yarısından fazla olan geometrik şekil elemanına çizgi denir. Teknik çizimlerde değişik kalınlık ve farklı biçimlerde çizgiler kullanılmaktadır. Bu şekilde, çizime açıklık kazandırmak ve çizimin ifade gücünü artırmak amaçlanmaktadır. Ayrıca; çizgiler, dar çizgi, geniş çizgi ve çok geniş çizgi olmak üzere üç çeşittir. Çizgilerin genişlik oranları ise yaklaşık 2 olmalıdır. Resmin büyüklüğüne ve çeşidine göre değişen çizgi kalınlıkları; 0.13 – 0.18 – 0.25 – 0.35 – 0.50 – 0.70 – 1.00 – 1.40 ve 2.00 mm olmaktadır. TS88’e ve inşaat mühendisliği uygulamalarına göre aşağıdaki çizgi tipleri kullanılmaktadır.

Tablo 2.1. Çizgi tipleri ve uygulamaları

Çizgi No Adı ve Gösterilişi Uygulama 01.1 Dar (ince) sürekli çizgi 1 Görünüş ve kesitlerde farklı malzemelerin sınırları 2 Taramalar 3 Boşlukları, delikleri ve kanalları belirten köşegen çizgileri 4 Merdivenlerin, rampaların ve eğimli yüzeylerin ok çizgileri 5 Modüler alan bölüntü çizgileri, birinci aşama (Gereğinde çevre çizgilerinden farklı renkte) 6 Kısa merkez çizgileri 7 Bağlama çizgileri 8 Ölçü çizgileri ve sınırlandırılması 9 Kılavuz çizgileri 10 Peyzaj resimlerinde mevcut yükseklik (kot) çizgileri 11 Görünüşlerde parçaların görünen çevre çizgileri 12 Kapıların, pencerelerin, merdivenlerin, donanımların vb. sadeleştirilmiş gösterilişi 13 Ayrıntıların (detayların) çerçevelenmesi Dar sürekli zikzaklı çizgiler

14 Sınırlandırma 04.1 nolu bir çizgi ile yapılmadığında, kısmî veya koparılmış görünüş ve kesitlerin sınırlandırılması (Alternatifler için 04.1.6’ya bakınız) 01.2 Geniş (orta) sürekli çizgi 1 Kesit taramalı parçaların görünen çevre çizgileri 2 Farklı malzemelerin kesit görünüşlerinde sınırları (Alternatifler için 01.1.1’e bakınız) 3 Parçaların görünüşlerinde görünen çevre çizgileri (Alternatifler için 01.1.11’e bakınız) 4 Kapıların, pencerelerin, merdivenlerin, donanımların vb. sadeleştirilmiş gösterilişi (Alternatifler için 01.1.11’e bakınız) 5 İkinci aşama modüler alan bölüntü çizgileri (Gerektiğinde farklı renkte çevre çizgileri olarak) 6 Görünüş ve kesit yönlerini gösteren ok çizgileri

2. Bölüm: Çizgiler | 13

7 Peyzaj resimlerinde önerilen yükseklik çizgileri 01.3 Çok geniş (kalın) sürekli çizgi

1 Taramasız kesitlerde parçaların görünen çevre çizgileri 2 Donatı çubukları (02.3.1’e bakınız.) 3 Özel önemi olan çizgiler 02.1 Dar kesik çizgi 1 Peyzaj resimlerinde mevcut yükseklik çizgileri (Alternatifler için 01.1.10’a bakınız) 2 Çiçek/Çim alanı bölümler 3 Görünmez çevre çizgileri (Alternatifler için 02.2.1’e bakınız) 02.2 Geniş kesik çizgi 1 Görünmez çevre çizgileri

02.3 Çok geniş kesik çizgi 1 Aynı mühendislik çiziminde, altta ve üstte veya önde ve arkadan donatı çubuklarının konumları gösterildiğinde, üstten görünüşte alttaki ve yandan görünüşte arka konumdaki donatı çubukları 04.1 Dar noktalı uzun kesik çizgi

1 Kesit düzlemleri 2 Merkez çizgileri 3 Simetri çizgileri 4 Büyültülmüş ayrıntıların çerçeveleri 5 Referans çizgileri 6 Kısmî veya koparılmış görünüş ve kesitlerin sınırları 04.2 Geniş noktalı uzun kesik çizgi

1 Kesit düzlemleri (Uç ve yön değiştirme yerlerinde; 04.1.1’e bakınız) 2 Kesit düzleminin önünde bulunan görünen parçaların çevre çizgileri

04.3 Çok geniş noktalı uzun kesik çizgi

1 Tanımlanmış bir yere ve herhangi bir referans çizgisine göre ikincil (tâli) çizgiler 2 Özel kural uygulamalı çizgilerin veya yüzeylerin gösterilmesi 3 Sözleşmeler, aşamalar, sahalar vb. için sınır çizgileri 05.1 Dar iki noktalı uzun kesik çizgi

1 Hareketli parçaların alternatif ve sınır konumları 2 Ağırlık merkezi çizgileri 3 Bitişik parçaların çevreleri 05.2 Geniş iki noktalı uzun kesik çizgi

1 Kesit düzleminin önünde bulunan görünmeyen parçaların çevre çizgileri

05.3 Çok geniş iki noktalı uzun kesik çizgi

1 Ön gerilmeli donatı çubukları

07.1 Dar nokta nokta çizgi 1 Proje kapsamında olmayan parçaların çevre çizgileri

2. Bölüm: Çizgiler | 15

2.5. Çizgilerin Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar

Çizgilerin kullanımında dikkate edilecek hususlar Tablo 2.3’te özetlenmiştir.

Tablo 2.3. Çizgilerin kullanımında dikkate edilecek hususlar

2. Bölüm: Çizgiler | 16

2.6. Çizgi Kullanımı Uygulama Örnekleri

Çizgi kullanımına dair uygulama örnekleri aşağıda verilmiştir;

• 2 Bölüm: Çizgiler |
• 2 Bölüm: Çizgiler |
• 2 Bölüm: Çizgiler |